Son günlerde teknoloji dünyasında fısıltıyla konuşulan, ancak kimsenin tam olarak adını koyamadığı bir durgunluk var. Yapay Zeka ile başlayan o büyük “büyülenme” dönemi yerini, “Ee, hani dünyayı ele geçiriyordu?” sorularına bırakmaya başladı.
Geçtiğimiz günlerde denk geldiğim ve üzerine çokça düşündüğüm Ilya Sutskever’in sunumu, aslında tam olarak nerede olduğumuzu yüzümüze vuruyor. Gelin, elimdeki verilerle yapay zekanın şu anki durumunu ve bizi bekleyen geleceği masaya yatıralım.
Fosil Yakıtımız Veri, Tükendi
Yapay zeka modellerini bugüne kadar hep “daha fazla veri” ile besleyerek büyüttük. Tıpkı bir motorun benzine ihtiyaç duyması gibi, LLM (Büyük Dil Modelleri) de veriye muhtaçtı. Ancak Ilya Sutskever’in çok çarpıcı bir tespiti var:
“Veri, Yapay Zeka’nın fosil yakıtıdır. Elimizde tek bir internet var ve onun zirve verisine ulaştık.”
Bu ne demek? Şu demek: İnternetteki neredeyse her kaliteli metni, her kitabı, her kodu modellere yedirdik. Modelleri daha da büyütmek için elimizde artık “yeni bir internet” yok. “Ölçekleme Yasaları” (Scaling Laws) dediğimiz, ne kadar çok veri verirsen o kadar zeki olur mantığı, artık duvara toslamak üzere. Tıpkı fosil yakıtların sınırlı olması gibi, kaliteli veri de sınırlı.
Yapay Zeka’da “Araştırma Çağı”na Geri Dönüş
Peki, veri bittiyse yapay zeka gelişimi duracak mı? Kesinlikle hayır. Sadece yön değiştiriyor.
Sutskever’in dediği gibi, “Araştırma Çağı’na (Age of Discovery) döndük.”
Eskiden “daha büyük model” yapmak marifetti. Şimdi ise “daha verimli ve daha iyi düşünen model” yapmak zorundayız. OpenAI’ın o1 modeli gibi “düşünme zinciri” (chain of thought) kullanan sistemlerin artmasının sebebi bu. Artık modelleri sadece daha fazla veriyle şişirmek yerine, onlara eldeki veriyi nasıl daha iyi işleyeceklerini, nasıl “akıl yürüteceklerini” (reasoning) öğrettiğimiz bir döneme giriyoruz. Bu, aslında mühendislikten tekrar bilime, saf araştırmaya dönüş demek.
Gartner Hype Döngüsü: Neredeyiz?
Teknoloji dünyasının en ünlü grafiği olan Gartner Hype Cycle (Hype Döngüsü) bize şu anki ruh halimizi çok iyi açıklıyor.
Grafiğe baktığımızda net bir tablo görüyoruz: “Beklentilerin Zirvesi”ni (Peak of Inflated Expectations) aştık ve aşağıya doğru süzülüyoruz.
Sonuç Olarak;
Geliştiriciler ve girişimciler olarak bizim için asıl fırsat şimdi başlıyor. Hype bittiğinde, geriye sadece gerçekten işe yarayan ürünler kalacak. Bizim odaklanmamız gereken yer de tam olarak orası: Veri yığınları değil, problem çözen akıl.
Kaynakça;
- Yapay Zeka Balonu Patlamak Üzere mi? LLM Duvara mı Çarptı?
- Ilya Sutskever – NeurIPS 2024 Konuşması: Özellikle “Scaling Laws” ve verinin sonuna gelinmesiyle ilgili teknik detaylar için.
- Sequoia Capital – “AI’s $600B Question”: Yapay zeka yatırımlarının geri dönüşü ve balon riski üzerine efsanevi bir makaledir.
- Gartner – “Hype Cycle for Artificial Intelligence, 2024”: Paylaştığın grafiğin orijinal raporu ve detaylı analizi.
- Dwarkesh Patel Röportajları: Ilya Sutskever ve diğer AI liderleriyle yaptığı derinlemesine röportajlar, bu konuyu anlamak için altın madeni.
Bir cevap yazın