Soru 4: Büyük Ölçekli Harita ve Harita Üretim Yönetmeliğine (BÖHHÜY) göre “GNSS tekniğiyle poligon
ölçmeleri” Poligon koordinatlarının Statik, Hızlı-Statik ve Kinematik yöntemle belirlenmesi hakkındaki ölçme
ve değerlendirme kurallarından bahsediniz. (Madde 27)

Yönetmelikte bize poligon noktaları koordinatlarının C1, C2, C3 olduğunu söylüyor. Bu söylenen koordinat noktalarının dayalı statik, hızlı statik, kinematik veya gerçek zamanlı kinematik yöntemleriyle bulabileceğimizi söylemiş. Söylenen bu yöntemlerin kurallarından kısaca şu şekilde açıklayabiliriz;

Dayalı Statik & Hızlı Statik gözlemlerde: (nirengi, poligon, detay)

• Uydu sayısı 5 den az olamaz.
• Uyduların yükseklik açıları 10 derece olacak şeklinde ayarlanmalı.
• Uydulardan alınan verilerin toplama aralığı en fazla 10 saniye veya daha az olmalıdır. Daha fazla olduğu zaman hata miktarı daha fazla çıkabilir.
• Baz istasyonu ölçülen nesnenin konumuna en fazla 5km uzaklığında veya daha az olmalı.
• Ölçümü yapılan nesnenin ölçüm süresi en az 10 dakika olmalıdır.
• Ölçümü yapılan nesnenin ölçümü en az 2 farklı yerden yapılmalıdır. Belirlenen 2 referans noktasına dayalı yapılmalıdır. Ölçülen nesnenin konum doğrulukları yatayda ve düşeyde +-8 cm’den daha az olmalıdır. (0’a yakın)

Kinematik veya Gerçek zamanlı Kinematik: (uçak, gemi, iha)

Ölçümü yapılacak olan nesnenin ( araba, iha vs.) konumları kinematik yöntemlerle belirlenebilir. Bu yöntem ölçme sonrasında veya ölçme anında da uygulanabilir. Her poligon noktasına belirlenmiş farklı zamanlarda en az 2 kere olacak şekilde GNSS ölçümü yapılır. Yapılan 2 farklı oturumda elde edilen izdüşüm koordinatları ve elipsoit yükseklikleri arasındaki farklar +-7 cm’den fazla olmaması gerekir. Bu yöntemle hesaplanan GNSS hesabında;

• Uydu sayısı yine en az 5 tane olmalıdır.
• Uydu yükseklik açısı 10 dereceyi geçmemelidir.
• Uydulardan alınan veri aralığı en fazla 5 saniye olmalıdır.
• Referans noktasının uzaklığı en fazla 5km olmalıdır. (Referans noktası = Baz istasyonu)
• Yapılan ölçümlerin süresi her noktada en az 10 epok kadar olmalıdır.
• Oturumlar arasındaki zaman farkı en az 1 saat olacak şeklinde ayarlanmalıdır.

Soru 5: Büyük Ölçekli Harita ve Harita Üretim Yönetmeliğine (BÖHHÜY) göre “GNSS ile detay ölçmeleri”
hakkındaki ölçme ve değerlendirme kurallarından bahsediniz. (Madde 47)

Kinematik konum belirleme teknikleri kullanıldığında gerçek zamanlı veya sonradan değerlendirmek üzere detay noktaları ölçülebilir. Detay alımında, gezici alıcının yani uydunun ölçüm yapılan aletle doğrudan iletişim halinde olmalıdır. Yani bina aralarında, içinde veya telefon, elektrik direkleri yanında olmamalıdır. Bu yöntemle yapılan ölçmede şu kurallara dikkat edilmelidir;

• Uydu sayısı en az 5 adet olmalıdır.
• Veri toplama aralığı en fazla 5 saniye olmalıdır.
• Uydu yüksekliği açısı 10 derece,
• Referans noktasına uzaklık en fazla 5 km olmalıdır.
• Ölçüm süresi kinematik ölçümden farklı olarak 3 epok kadar olmalıdır.

Soru 6: Mutlak ve Bağıl konum belirleme yöntemlerini açıklayınız. Bağıl konum belirleme yönteminin neden
mutlak konum belirlemeden daha yüksek doğruluklu olduğunu tartışınız. Bağıl konum belirlemenin mutlak
konum belirlemeye göre kısıtlarının ve şartlarının neler olduğunu tartışınız.

Mutlak Konum belirleme:

• Bir noktanın doğrudan doğruya dünya üzerindeki konumu (enlem, boylam, yükseklik veya X,Y,Z) belirleniyorsa buna mutlak konum belirleme (Point Positioning) denir.
• Tek GNSS Alıcısı ile nokta koordinatları hesaplanır.

Bağıl konum belirleme:

• Birden fazla noktanın birbirine göre konumlarının belirlenmesine ise bağıl konum belirleme (Relative Positioning) denir
• Mutlak konum belirlemenin kolay, ekonomik açıdan daha uygun olması, daha çok ölçüm yapılması ve yapılan bu ölçümlerin birbirleri ile karşılaştırılarak en doğru sonuca ulaşılması Mutlak konum belirlemenin doğruluğunu arttıracaktır.
• Bağıl konum belirleme yöntemi için birden fazla noktanın belirlenmesi gerekir, belirlenen noktalar arasında baz vektörü de belirlenmelidir.
• Bir GNSS alıcısı koordinatı bilinen nokta üzerinde olmak üzere baz bileşenleri çözülür veya düzeltme değerleri yayınlanarak diğer nokta koordinatları yüksek hassasiyette hesaplanır.

Soru 7: Açık gökyüzü ortamındaki GNSS ölçüleriyle gökyüzü görüşü kısıtlı olduğu durumlardaki GNSS ile
konum belirlemeni konum belirleme doğruluğu açısından değerlendiriniz.

Havanın kapalı, gökyüzü görüşünün kısıtlı olması, uydu ile GNSS alıcısı arasındaki atmosferik yoğunluğu arttıracağından doğrulukta değişimler olabilir. Uydu ile alıcı arasındaki iletişim zamanı artacağından yine aynı şekilde ölçülen konumda hata miktarı artabilir.

Soru 8: Ağ-RTK yönteminde kullanılan FKP, VRS ve MAC düzeltmeleri hakkında bilgi veriniz. Ağ RTK
yönteminin Klasik RTK dan farklarını ve üstün yanlarını belirtiniz.

• FKP, VRS, MAC CORS-TR sisteminde gerçek zamanlı anlık konum belirleme için kullanılan tekniklerdir.
• FKP tekniğinde her sabit istasyonda atmosferik düzeltmeler ve taşıyıcı faz düzeltmeleri hesaplanmaktadır.
• VRS, CORS ağındaki kontrol merkezi ile gezici yani FKP tekniğiyle belirlenen alıcı arasındaki iki yönlü iletişim tekniğidir. Bu yöntemde düzeltmeler, gezicinin hemen yakınında oluşan sanal bir referans istasyonu üzerinden yayınlar.
• MAC tekniği ise 1 tane ana istasyon ve birden çok yardımcı istasyondan oluşan ağ içerisinde alıcının konumunun belirlenmesine denir. Ana istasyon hataların yayınlanmasında, yardımcı istasyonlar ise gözlem yaparak hataları hesaplar.
• Ağ RTK’nın Klasik RTK’ya göre farkları ve üstünlükleri
• Ağ RTK ile nokta koordinatları tek anlamlı ve homojen koordinat sisteminde belirlenmekte ve yüksek kalitede sonuçlar elde edilmektedir.
• GNSS sistemini kullanan kullanıcılara kesintisiz hizmet sağlanmasını olanaklı kılmıştır. Böylece kullanıcı tüm alıcılarını gezen alıcı olarak kullanabilmesinin yolunu açmış, böylelikle zaman ve maliyet açısından tasarruf sağlamıştır.